Data: onmisbare input voor de mobiliteitstransitie

Voor hoeveel autorijders in de Brainportregio kan de fiets een prima alternatief zijn? Laten die zich overhalen door nieuwe snelfietspaden of juist door gedragscampagnes? En hoe zie je dat dan? Betrouwbare data geeft inzicht in en grip op de mobiliteitstransitie. Het Kennislab Mobiliteitstransitie analyseerde onze beleidsambities en lepelde de afgelopen tijd flink wat trends en cijfers op. Benieuwd in hoeverre ons beleid bijdraagt aan een duurzame transitie? Lees snel verder. 

In de Brainportregio wordt bijna de helft van alle verplaatsingen per auto afgelegd. En dat is relatief hoog! Meer dan de helft van al die autoverplaatsingen is bovendien korter dan 7,5 kilometer. Dit betekent dat meer dan 60% van deze autogebruikers qua reistijd de optie heeft om over te stappen op de fiets. Het zijn zomaar een paar van de gegevens die het Kennislab Mobiliteitstransitie donderdag 25 april presenteerde. Je ziet de presentatie hier. Wij vragen Paul van de Coevering, lector bij BUas International Built Environment en Projectleider Koen van Neerven bij Brainport Bereikbaar waarom deze data zo belangrijk is.

Besluiten te vaak op onderbuikgevoel

‘In het Kennislab Mobiliteitstransitie werken Brainport Bereikbaar, Breda University of Applied Sciences (BUas), Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) en SmartwayZ.NL samen. We onderzoeken de beleidsambities en de trends het gebied van autogebruik, multimodaliteit, het gebruik van de (e-)bike in deze regio’, vertelt Koen. ‘Daarbij versterken we elkaar vanuit onze verschillende achtergronden. De wetenschap levert het meerjarige onderzoek, BUas het onderzoek naar de praktijk, en Brainport Bereikbaar de toepassing van de kennis in het hier en nu.’ Paul vult aan: ‘BUas is een grote opleider en een kennisinstituut dat staat voor praktijkgericht onderzoek. Hiermee zijn we een bruggenbouwer tussen de wetenschap en de beleidspraktijk. We weten dat daarin nog veel te winnen valt. Nog vaak worden besluiten genomen op onderbuikgevoel. Zeker ook in de mobiliteitstransitie. De kansen liggen in het systematischer kijken naar waar potentie ligt en wat de effecten zijn van acties die we ondernemen. Daar richten we ons met het Kennislab op.’

Van cijfers naar oplossingen

Als voorbeeld noemt Paul de fiets.’ ‘Onze onderzoeken tonen bijvoorbeeld aan hoe groot de potentie is van de fiets binnen de mobiliteitstransitie’, zegt Paul. ‘Van de huidige autogebruikers kan, uitgaande van een maximale fietstijd van 25 minuten, ongeveer 60% de fiets pakken. Daar ligt een enorme potentie die groter is dan de potentie van investeringen in nieuwe fietsinfrastructuur. Uit analyses blijkt dat de winst vooral zit in gedragsverandering. Het aanleggen van aantrekkelijke fietsinfrastructuur kan hierbij wel ondersteunen. We moeten dus mensen overhalen meer te gaan fietsen.’ Koen: ‘Onze gezamenlijke input kan daarbij echt een eyeopener zijn omdat we vanuit de wetenschappelijke cijfers ook echt werken naar gerichte toepassingen en oplossingen. Het Kennislab geeft bestuurders inzicht in de trends in het mobiliteitsgedrag in de regio en laat zien waar potentie zit. Zo kunnen ze beter bepalen welke investeringen zin hebben. Een voorbeeld is de positieve trend die we zien in het fietsgebruik op middellange afstand. Deze is gestimuleerd door onder andere de opkomst van de e-bike.’

Onderbouwen van besluiten

Dat maakt dat bestuurders hun besluiten ook met cijfers kunnen onderbouwen. Paul: ‘Een nieuwe OV-lijn of nieuw fietspad is natuurlijk een heel tastbaar resultaat. Meer mensen op de fiets krijgen veel minder. Tenzij je daar betrouwbare cijfers bij laat zien. Dat geldt ook voor bedrijven die hun werknemers stimuleren om meer te fietsen. Gelukkig worden we steeds meer datagedreven en kunnen we steeds beter bijhouden wat er in de regio gebeurt. We hebben nu een goede nulmeting vanuit open source data als het jaarlijkse verplaatsingsonderzoek en fietstellingen. In een volgend Kennislab willen we nog meer databronnen combineren.’ Koen: ‘Daar kan Brainport Bereikbaar ook een rol in spelen door het bieden van living labs waarbij projecten in de praktijk uitgeprobeerd worden en de effecten gemeten worden.’

Op weg naar een kennisagenda

Paul en Koen hopen dan ook op een vervolg van het Kennislab. ‘Er is echt een noodzaak en de behoefte aan meer (regio specifieke) data om de echt effectieve maatregelen voor de mobiliteitstransitie samen te kunnen zetten. Het zou mooi zijn als een volgend Kennislab nog meer regionale samenwerking oplevert tussen overheden, onderwijsinstellingen en private partijen. Paul: ‘In het huidige Kennislab kijken we vooral wat we vanuit onze kennis kunnen bijdragen aan de verbetering van de beleidsuitvoering in de praktijk. Waar we meer naartoe willen is het onderzoek afstemmen op vraagstukken waar organisaties in de praktijk tegenaanlopen als ze hun mobiliteitsbeleid vormgeven. Daarop een kennisagenda ontwikkelen maakt onderzoek nog nuttiger en effectiever.’