‘Het is het meer dan waard om ons reisgedrag te veranderen’

Net voor de Kerst neemt Iwan Arts afscheid als programmamanager van Brainport Bereikbaar. Hij kijkt met trots naar de impact dat het team maakt op de bereikbaarheid en leefbaarheid van de regio. Zijn boodschap? ‘Hou vol, elke stap richting gedragsverandering maakt een verschil!’

Wanneer ben je gestart bij Brainport Bereikbaar?

In april 2021 toen van besluit een programma gemaakt moest worden. Paul Veelenturf en ik werden de programmamanagers. We hadden er eigenlijk allebei geen tijd voor, maar konden zo’n mooie opdracht niet voorbij laten gaan.

Wat maakte de opdracht voor jou zo mooi dan?

De boeiende regio, de complexiteit van de opdracht en de focus op gedragsverandering. Dat laatste vind ik altijd interessant. Ik heb een technische opleiding gevolgd maar heb me daarna vooral gericht op de mens. Waarom doe je wat je doet? Al vroeg in mijn carrière ging ik leidinggeven, vanaf 2013 ben ik mijn focus op menselijk gedrag meer gaan toepassen in project- en programmamanagement. Bij Brainport Bereikbaar kwam het samen. Bovendien haal ik voldoening uit het doel: een betere bereikbaarheid én leefbaarheid van de regio waar ik zelf ook woon.

Vind je dat het programma daarin voldoende bereikt?

Ik denk zeker dat Brainport Bereikbaar een grote bijdrage levert. Gedragsverandering begint bij bewustwording. Daar hebben we hard aan gewerkt en dat doen we nog steeds. Bijvoorbeeld aan tafel bij organisaties: hoe zit je mobiliteitsbeleid in elkaar, wat wil je ermee, waar ligt de potentie om anders te reizen? Tegelijkertijd werken we met producten en diensten heel concreet aan resultaat op straat. Dat is ook echt nodig voor ons grootste doel: ander reisgedrag.

Waarom is dat resultaat op straat zo belangrijk?

Mensen zoeken bijna altijd de weg van de minste weerstand. En bij mobiliteit is dat de auto. Wil je hen overhalen om andere keuzes te maken dan moet je bij wijze van spreken echt naast iemand gaan staan, vragen waarom ze kiezen voor een reisoptie en laten zien hoe het anders kan. Ik denk dat dit de afgelopen jaren al vrij goed is gelukt. Dat blijkt ook uit wat we meten: werken aan gedragsverandering heeft effect. Bovendien is het een stuk aantrekkelijker dan investeren in infrastructuur. Als een weg dichtslibt, gaan mensen misschien toch kiezen voor fiets of OV. Leg er een rijstrook bij en mensen stappen weer in de auto. Pas als die rijstrook volloopt, maken ze weer een nieuwe afweging. Investeren in rijstroken is van korte duur. Gedragsverandering is vaak blijvend. De komende jaren koppelen we dat nog meer de investeringen in infrastructuur en gebiedsontwikkeling.

Op welke projecten ben je het meest trots?

Dan doe ik altijd iemand of iets tekort: er zijn zoveel mooie voorbeelden. Maar vooruit, de Bikeschool vind ik een leuke. Een vrij klein project dat een verschil maakt met iets wat zo voor de hand ligt dat je denkt dat het er al lang al is. Maar zoek maar eens een plek om als volwassene te leren fietsen. BZOB is ook mooi om dat daar zoveel samenkomt: deelmobiliteit, hub, OV en zelfs een zelfrijdende shuttle. Het laat ook goed onze samenwerking met allerlei partijen als de gemeente, de vervoerders, het bedrijventerrein, de werkgevers zien. Ik wil ook nieuwbouwproject De Caai noemen. Daar kijken we met gemeente Eindhoven en de projectontwikkelaar hoe we bewoners kunnen helpen om anders te reizen. Wat we daar leren, kan overal worden ingezet om minder auto’s in een wijk te krijgen. Dat is groener, gezonder, duurzamer: veel beter voor ons allemaal.

Hoe zie je de toekomst van Brainport Bereikbaar?

Zonnig! Het succes is bevestigd door de verlenging van het programma de komende zes jaar. Er staat een sterk team waar veel energie in zit en in Isabelle Prohn heeft een programma een gedreven, kundige programmamanager. Waar ik me wel een beetje zorgen over maak is of de regio zich voldoende realiseert welke impact gedragsverandering kan hebben als je er stevig op inzet. Maak gebruik van Brainport Bereikbaar, het is een programma waar andere regio’s om zitten te smachten. Geef het team de ruimte om te doen wat het kan doen. Kijk bijvoorbeeld bij de aanleg van infrastructuur altijd eerst naar menselijk gedrag en wat er nodig is om dat te veranderen. Begin met customer journeys en haal drempels weg die mensen ervaren. Neem mensen ook mee in je plannen. Gedrag verander je makkelijker op life changing moments. Komt er een snelfietsroute bij een woningproject? Laat het de nieuwe bewoners weten zodat ze niet net nog een nieuwe auto kopen. Ons team heeft alle kennis en ervaring om te helpen bij de plannen én de uitvoering.

Voor jezelf vind je het tijd om afscheid te nemen. Wat ga je doen?

Bij de gemeente Den Bosch word ik afdelingshoofd van het team dat zich bezighoudt met programma, project, proces en in de toekomst ook portfoliomanagement. In de afgelopen jaren werkte ik vanuit mijn werkgever P2 voor meer opdrachtgevers dan alleen Brainport Bereikbaar, ik kreeg behoefte aan meer focus.

Wat ga je missen aan Brainport Bereikbaar?

Het team! Ik hoor vaak van gasten terug hoeveel energie we uitstralen en er heerst echt een sfeer van een geheel zijn. Samen zijn we Brainport Bereikbaar. Dat is bijzonder in een team met veel consultants en zzp’ers.

Heb je nog een boodschap voor je collega’s?

Zorg alsjeblieft dat de regio voor mij goed bereikbaar blijft, haha! Ik woon in Hapert en moet straks – overigens grotendeels met het OV – langs Eindhoven naar mijn werk. Nee nu serieus: hou vol! Gedragsverandering vergt een lange adem. Maar met elke kleine stap die je zet, verander je iets in de hoofden van mensen. Zet door, je mag al trots zijn op de resultaten van nu, straks worden het er nog veel meer!