‘Samen plannen én doen voor meer groen’

Een fiets of deelscooter pakken naar het station. Met de deelauto naar een werkafspraak. Als dat eenmaal in je systeem zit, kan die tweede of derde auto de deur uit. En op termijn de overgebleven auto ook. Dat is goedkoper, het scheelt drukte, vervuiling en vooral veel ruimte. Geen wonder dus dat gemeenten belangstelling hebben voor deelmobiliteit en hubs. Maar, zegt projectleider deelmobiliteit Pierre van Veggel, we moeten wel samen goed nadenken over hoe we dat in de regio inzetten. Brainport Bereikbaar werkt namens de regio aan een ontwikkelplan.

Deelmobiliteit? Dat is in ons dorp toch helemaal niet nodig? Ruimte zat. ‘Vaak klopt dat argument nog ook. Maar alleen voor nu’, zegt Pierre. ‘Want stel dat er door de geplande nieuwbouw 30% meer auto’s in jouw buurt komen. Zijn er dan nog genoeg plekken bij de supermarkt? Maar belangrijker nog: wat als je het omdraait? Stel dat er juist 30% minder auto’s zijn. Dat biedt zoveel kansen voor een andere, duurzamere en groenere inrichting van onze omgeving. Daar moeten we echt met iedereen aan werken: van inwoners en ondernemers tot onderwijs en overheden.’

De enorme voordelen van groen

Meer ruimte dus voor groen. In de ogen van Pierre is dat de belangrijkste reden voor deelmobiliteit. ‘Meer groen levert ons zo ongelooflijk veel voordelen op. Wist je bijvoorbeeld je dat er in een groene wijk of kern 10% minder medicatie voor ADHD nodig is dan in een vergelijkbare minder groene wijk? Wageningen Universiteit heeft veel onderzoek gedaan om de waarde van groen in de stad wetenschappelijk aan te tonen. Daaruit blijkt bijvoorbeeld ook dat meer bomen in de straat  leeftijdgerelateerde gezondheidsklachten uitstellen en het aantal vroeggeboortes verminderen. Ook wordt de sociale cohesie beter in groene dorpen en wijk en zorgt groen aantoonbaar voor minder hittestress. Maar de auto legt een forse claim op de beschikbare ruimte voor groen: tot circa 50% van de openbare ruimte is bestemd voor de auto. Zo’n 60% van alle Nederlanders heeft namelijk geen eigen parkeerplek. Terwijl een privéauto gemiddeld 96% procent van de tijd stilstaat. Dit soort feitjes is leuk, maar erover vertellen  is niet genoeg. We moeten eraan werken om mensen uit de eigen auto en in de deelmobiliteit krijgen.

Faciliteiten én gedragsverandering nodig

Goede faciliteiten en gedragsverandering zijn daarbij onmisbaar. ‘In faciliteiten wordt al geïnvesteerd. Je ziet bijvoorbeeld in grotere steden veel deelscooters en auto’s. Maar in middelgrote steden en kleinere kernen blijft dat achter. Terwijl je ook daar faciliteiten nodig hebt. Want als je die deelauto niet in je eigen dorp kan pakken, pak je er ook geen richting de stad. Maar goede faciliteiten zijn niet genoeg. We moeten mensen helpen om afscheid te nemen van de auto. Inzicht in besparingen en opbrengsten helpt. Een goede tool om deelmobiliteit te plannen ook. Net als de zorg wegnemen dat er geen deelfiets of carpoolmaatje is als je hem nodig hebt. Of persoonlijk advies en feedback geven. En zo is er nog veel meer wat we kunnen doen.’

Ontwikkelplan van en voor de regio

Om al die faciliteiten, maatregelen en acties in de regio goed op elkaar af te stemmen, maakt Brainport Bereikbaar op verzoek van de regio een ontwikkelplan. ‘Daarin staat onder andere wat waar nodig is aan deelmobiliteit en hubs. In alle vormen: Samenrijden, liften, deelauto’s, deelscooters, deelfietsen. Bij bushaltes, wijkgebouwen, met liftzuilen, hubs bij werkgevers of op gemeentelijke parkeerplekken. We streven ernaar om in elke kern in de Brainportregio wel een vorm van overstapmogelijkheden te hebben. Soms misschien alleen een liftzuil of belbus, soms alles erop en eraan. Daarnaast willen we met het plan goed in beeld brengen wat we waar moeten inzetten om mensen ook echt gebruik te laten maken van die deelmobiliteit.’

Leidende rol in samenwerking

Die veranderingen realiseren, kan Brainport Bereikbaar natuurlijk niet alleen. ‘Het moet echt vanuit de samenleving zelf komen. Daarom betrekken we heel nadrukkelijk gemeenten, inwoners, bedrijven, aanbieders en onderwijsinstellingen bij de ontwikkeling van het plan. Brainport Bereikbaar neemt daarin graag een leidende rol want gemeenten hebben nog zo veel andere dingen om te doen. Wij kijken wat ze nodig hebben. Handjes om mee te helpen, geld, regionale afspraken met leveranciers van deelmobiliteit? Ook dat nemen we op in het ontwikkelplan net als mogelijke oplossingen. Ik hoop bijvoorbeeld op een regionale deal met leveranciers van deelmobiliteit.’

Precies de goede timing

Het Ontwikkelplan moet ook beschrijven hoe die hubs en de deelmobiliteit de komende 5 tot 10 jaar ontwikkeld en betaald worden. ‘Voor inwoners die een initiatief willen uitrollen, voor werkgevers die een dienst willen implementeren, voor ondernemers die een innovatief idee hebben, voor gemeente die een stimuleringspakket willen wegzetten. Waar de energie en de ideeën zijn moeten we die verder aansterken. Dit is er een goede timing voor. Er is de Beethovendeal met geld voor slimme maatregelen, in 2027 wordt het OV opnieuw ingericht en regionaal worden nu afspraken gemaakt over de regionale mobiliteitsvisie. In de tussentijd kunnen we zoveel doen voor de mobiliteitstransitie en deelmobiliteit. Voor meer groen en een fijnere samenleving.’

En in de tussentijd…

Eind dit jaar moet het plan gereed zijn inclusief praktische uitvoeringsagenda. ‘In de tussentijd zitten we niet stil. We oefenen met allerlei lokale deelmobiliteitsprojecten en onderzoeken de effecten. Kijk maar naar de inzet van onze pop-up-hub. Wat werkt, kunnen we opschalen. Door onze rol als spin in het web kunnen we ook ervaringen delen. Er is zoveel mogelijk. Zo kan een wijkhub met elektrische auto’s op termijn ook als wijkbatterij fungeren. Er zijn concepten waarbij je je leaseauto ook beschikbaar kunt maken voor anderen. Daarmee kun je een deel van je leasekosten terugverdienen. En in Gemert-Bakel heeft de gemeente deelauto’s voor medewerkers waar ook inwoners gebruik van kunnen maken.’